100 lat temu gen. Lucjan Żeligowski upozorowawszy niesubordynację wobec Naczelnego Wodza Józefa Piłsudskiego zajął Wilno i jego okolice, proklamując powstanie Litwy Środkowej. Z czasem Litwa Środkowa została przyłączona do Polski.
W czasie wojny polsko-bolszewickiej, w sierpniu 1920 r. Sowieci podpisali z Litwą traktat – w zamian za przekazanie Litwinom Wilna, Rosja Sowiecka otrzymał w granicach Litwy bazę operacyjną do działań przeciwko Polsce.
Sytuacja zmieniła się wraz z zbliżającym się zwycięstwem Polski z bolszewikami. Do Polski powracały ziemie utracone uprzednio na rzecz Armii Czerwonej, postanowiono odzyskać również zagrabione wcześniej przez Litwinów Wilno.
Dlaczego bunt?
Ze względu na międzynarodowe zobowiązania rządu polskiego opanowanie Wilna w wyniku oficjalnej operacji wojskowej było niemożliwe. Wobec tego powstał inny plan. Upozorowano „bunt” oddziałów nieregularnych, które miały zająć Wilno. Dowództwo nad całą akacją marsz. Józef Piłsudski powierzył pochodzącemu z Wilna gen. Lucjanowi Żeligowskiemu.
Fortel w postaci tzw. buntu Żeligowskiego zakończył się powodzeniem. Oddziały nieregularne opanowały Wilno co spotkało się z entuzjastycznym przyjęciem miejscowej ludności polskiej. Odparto także kontrataki wojsk litewskich. 12 października 1920 r. gen. Lucjan Żeligowski proklamował powstanie Litwy Środkowej jako niezależnego państwa. W założeniu istnienie Litwy Środkowej było tymczasowe.
20 lutego 1922 roku Sejm Wileński przegłosował przyłączenie miasta do Polski, tym samym byt Litwy Środkowej jako osobnego państwa zakończył się. Wilno oficjalnie stało się częścią Polski.
Zdjęcie: Polscy żołnierze na placu Ratuszowym w Wilnie, 1920 r. ©Źródło: https://pl.wikipedia.org/…/Plik:Polish_soldiers_in_Vilnius_…, autor: NN, licencja: [PD]
